گفتگوی زنده تلویزیونی در مورد چگونگی نامگذاری گونه جدید یک ماهی به نام علی دایی و در کل نامگذاری گونه های ماهیان در برنامه چرخ در شبکه 4 سیما در تاریخ 2 آذر 1400، با حضور دکتر اصغر عبدلی، عضو هیأت علمی پژوهشکده علوم محیطی انجام شد.
دکتر عبدلی ضمن ارزش نهادن به کشف گونه های جدید در کشورمان، آن را به عنوان بخشی از میراث طبیعی کشورمان دانسته و بیان داشتند که یافتن گونه جدید در دنیای علم زیست شناسی و تنوع زیستی کاری بسیار ارزشمند می باشد.از صدها قبل زمانی که پژوهشگران شروع بع یافتن و طبقه بندی گونه ها کردند بایستی در مورد هر موجود زنده ای اسمی انتخاب می شد که توسط آن قابل تشخیص باشد. به همین دلیل نام علمی که از دو بخش نام جنس و نام گونه می باشد مورد توافق قرار گرفت. در انتخاب نام جنس و یا نام گونه بیشتر به ویژگی های ظاهری یا محلی که آن موجود در آن می زیسته توجه داشتند.
به عنوان مثال گونه ای ماهی در استان هرمزگان به نام Iranocichla hormuzensis است که بخش اول نام آن (جنس) از نام ایران و بخش دوم ( گونه) هرمزگان از استانی که در آن پیدا شده استفاده شده است و یا ماهی کور غار و ... و اینکه در کل جامعه علمی برای نامگذاری گونه های جدید ابتدا اولویت در نامگذاری بر اساس شکل، رنگ و منطقه ای که در ان زیست می کند می باشد و در اولویت بعدی نام اشخاص است که باز بیتشر در مورد افرادی که در این زمینه زحمت کشیده و مطالعاتی را انجام داده اند مثلا در مورد محیط زیستريال زیست شناسی، علم ماهی شناسی و تنوع زیستی و خیلی کمتر از نام سیاستمدراران و یا هنرمندان و ورزشکاران استفاده می شود.
دکتر عبدلی در ادامه بیان داشتند که عزیزانی که موفق به کشف گونه های جدی ماهیان شده اند مطمینا کار بسیار ارزشمندی انجام داده اند و بنابر نظر شخصی خود نام این گونه را علی دایی گذاشتند. اما دیدگاه من و بسیاری از محققان داخل و خارج کشور در مورد نامگذاری گونه های جید بایستی بر اساس مطالعات و تحقیقات تاکسونومی جامع (Integrative taxonomy) است . یعنی مطالعات جامع و کاملی در مورد رفتار، زیست شناسی ژنتیک و مورفولوژی انجام شود و بعد نامگذاری جدید صورت گیرد.اینکه بخواهیم از ورزشکاران و هنرمندان در مورد حفظ محیط زیست کمک بگیریم کاری بسیار مفید است اما در مورد نامگذاری بر اساس نام این افراد مورد قبول اکثریت جامعه علمی نیست.
ایشان در پایان سخنان خود به این نکته مهم اشاره کردند که در حال حاضر اهمیت حفظ اکوسیستم های آبی کشورمان، آبزیان، رودخانه ها، تالاب ها، دریاها، کشاورزی، آب شرب، تهدید گونه های مهاجم از مسایل بسیار با اهمیت هستند و ما با یک بحران جدی آب در کشورمان مواجه هستیم و معتقدم که بیشتر توجه ما بایستی به این موارد باشد و در اولویت قرار گیرد. بسیاری از کونه های آبزی کشورمان در معرض تهدید و نابودی است و بیشتر از اینکه به نوع نامگذاری گونه ها توجه کنیم بایستی به حفظ این گونه ها و اکوسیستم های آبی و زیستگاه های این گونه ها توجه شود.
