طرح پژوهشی «تهیه برنامه اجرایی ارتقاء کیفیت رودخانه هراز» حاصل همکاری مشترک دانشگاه شهید بهشتی و سازمان حفاظت محیط زیست خاتمه یافت.
این طرح توسط دکتر همایون مطیعی، عضو هیأتعلمی دانشکده مهندسیعمران، آب و محیطزیست دانشگاه شهید بهشتی در تاریخ 23 تیر ماه سال 1399 آغاز شده و در 16 آذر ماه 1400 به پایان رسید.
در طرح "تهیه برنامه اجرایی ارتقاء کیفیت رودخانه هراز" با مطالعات و بررسیهای انجام شده در حوضه آبریز رودخانه هراز شامل مطالعه هیدرولوژیکی حوضه آبریز، رودخانه هراز و زیر حوضهها و سرشاخهها، عوامل موثر مستقیم در کمیت وکیفیت آب درحوضه آبریز، شناسایی و بهروز شد. با بررسی منابع آلاینده نقطهای و غیر نقطهای و تهیه یک بانک اطلاعاتی مبتنی بر لایه GIS در حوضه آبریز و زیر حوضههای آن، شامل مناطق پرورش دام، مراکز پرورش آبزیان، معادن شن و ماسه، کشاورزی، شهرها و روستاها، و همچنین تعیین ایستگاههای نمونهبرداری و انجام سه دوره نمونهبرداری کیفی، سمی و زیستی در دو فصل سرد و گرم و تحلیل نتایج آزمایشگاهی و مدلسازی کیفی رودخانه با توجه به نتایج آزمایشگاهی با مدل qual2k در حال و آینده، نتایج زیر بدست آمده است:
1- در فصل سرد سال رودخانه بعلت کاهش فعالیتهای انسانی در حوضه، رودخانه در اکثر مسیر آن دارای شرایط آلودگی متوسط بوده ولی در فصل گرم بعلت افزایش فعالیتهای انسانی در کل حوضه کیفیت آب رودخانه بشدت کاهش یافته و بخصوص در نیمه دوم از بالادست شهر آمل تا مصب رودخانه، به سمت بسیار بد می رود. در این تحقیق مشخص شد که فاضلابهای شهری و روستایی بیشترین تاثیر را بر روی آلودگی رودخانه دارد و بخصوص فاضلابهای شهر آمل دارای سهم بزرگی در این آلودگی هستند.
2- با مدل سازی وضعیت کیفی رودخانه، در شرایط کاهش دبی آن در اثر انتقال آب به تهران میتواند منجر به افزایش بیشتر آلودگی رودخانه در آینده گردد.
3- با محاسبه سهم آلودگی هر کدام از مراکز آلوده کننده در رودخانه در هر زیر حوضه، برنامه زمانی و همچنین برآوردی از هزینههای بهبود کیفیت رودخانه نشان داد که سرمایهگذاری سنگینی بخصوص در بخش مربوط به تصفیه فاضلابهای روستایی و شهری باید صورت گیرد که بالغ بر صدها میلیارد تومان خواهد شد.
4- کلیه مراحل مطالعات و نتایج بدست آمده و راه حلها به سازمان حفاظت محیط زیست ارائه شده است.